KENTRUNG BATE

Link Referensi: <p><a href="https://www.youtube.com/watch?v=VbWdgCuaEho">https://www.youtube.com/watch?v=VbWdgCuaEho</a></p>

Asal: Jawa Timur

Jenis: - Musik - Instrumental, Gerak - Tarian, Upacara Adat - Upacara, Teater - Sandiwara Rakyat

Klasifikasi:

  • Terbuka
  • Dipegang Teguh

Kondisi:

  • Sedang Berkembang
  • Masih Bertahan

Upaya Pelestarian:

  • Promosi Langsung, promosi lisan (mulut ke mulut)
  • Pertunjukan Seni, pameran, peragaan/demonstrasi
  • Belum ada upaya untuk pelestarian/promosi EBT yang bersangkutan
  • Riset

Pelapor: Badan Perencanaan Pembangunan Daerah, Penelitian dan Pengembangan Kabupaten Tuban

Kustodian: Badan Perencanaan Pembangunan Daerah, Penelitian dan Pengembangan Kabupaten Tuban

Guru Budaya/Maestro: Jalil, mbah Wiji


Pertunjukan Kentrung Bate dimainkan oleh seorang dalang yang mendongeng atau bercerita tanpa menggunakan alat peraga (misalnya boneka atau wayang). Kentrung Bate diawali nembang, masuk di cerita/carios, tulak balak (tembangan membuang sengkalan/balak). Alat dan perkakas Kentrung yang digunakan, masih utuh dan asli sejak awal dibuat sekitar 200 tahun yang lalu. Bahasa yang digunakan adalah dialek setempat. Baju pentas yang digunakan tidak memiliki ketentuan khusus (pakem), tampilan ini sangat sederhana. Pada saat pertunjukan, Dalang menggunakan sedikit Bahasa Arab, misalnya Yaa Nabi Rasulullah.

Bahasa yang digunakan adalah Bahasa Jawa ngoko.

Material utama batangan Kendang terbuat dari kayu Jati dan Tebok berasal dari kulit Kambing, Kendang (panjang 75cm) Ketipung (panjang 40cm) dan Terbang/Rebana (diameter 45 cm). Kini seperangkat alat Kentrung Bate ini disimpan di rumah bapak Jalil.

Kentrung Tuban

Pertunjukan Kentrung Bate dimainkan oleh seorang dalang yang mendongeng atau bercerita tanpa menggunakan alat peraga (misalnya boneka atau wayang). Kentrung Bate diawali nembang, masuk di cerita/carios, tulak balak (tembangan membuang sengkalan/balak). Alat dan perkakas Kentrung yang digunakan, masih utuh dan asli sejak awal dibuat sekitar 200 tahun yang lalu. Bahasa yang digunakan adalah dialek setempat. Baju pentas yang digunakan tidak memiliki ketentuan khusus (pakem), tampilan ini sangat sederhana. Pada saat pertunjukan, Dalang menggunakan sedikit Bahasa Arab, misalnya Yaa Nabi Rasulullah.

Bahasa yang digunakan adalah Bahasa Jawa ngoko.

Material utama batangan Kendang terbuat dari kayu Jati dan Tebok berasal dari kulit Kambing, Kendang (panjang 75cm) Ketipung (panjang 40cm) dan Terbang/Rebana (diameter 45 cm). Kini seperangkat alat Kentrung Bate ini disimpan di rumah bapak Jalil.


Dalam pertunjukan Kentrung Bate terdapat empat bagian, yaitu : tembang pembukaan atau tembang uluk salam,tembang kawitan, tembang cerita, dan diakhiri tembang penutup atau donga tulak tunggal.  Syair tembang Kentrung Tuban antara lain berbunyi:

  • Tembang Uluk Salam
  •  
  • Nanging mangkono ya kawruhana,
  • Jejanture mono kentrung punika,
  • Uluk salam kaping pisan,
  • Ya Nabi Rasulullah.

  • Dhuh salame wong nini kentrung,
  • Salam mono wong kaki,
  • Paringane mono wong Hyang Agung,
  • Linggih amben mono wong sing dumunung,
  • Linggih amben mono wong sing dumunung,
  • Lha yen nembang mono sing ngungkung-ngungkung,
  • Tembangane mono wong nyai kentrung,
  • Sawerni-werni wong tembangane,
  • Ya Lailla ala hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.

  • Nang riyo-riyo mono sing riyo-riyo,
  • Dhuh suluke mono kenanga ijo,
  • Rengguh anak wong ngeboti bojo,
  • Ya Nabi Rasulullah
  •  
  • Kedanan mawon wong dulimah loro,
  • Bajane mono wong sing biso nganggo,
  • Ya sing bisa mono dilakanana,
  • Sing ra bisa nyuwun ngapura,
  • Ya Laila ala Hailallah
  • Ya Muhammad ya Rasulullah
  •  
  • Nang kebo gupak ora ana tipake,
  • Kuntul ngelayang mono ana tipake,
  • Dhuh tipake wong lere-lere,
  • Ya Nabi Rasulullah
  •  
  • Sopo bisa iku nemokake,
  • Dhuh tipake kuntul ngelayang,
  • Sapa bisa wong nemokake,
  • Tipake mono kuntul nglayang,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Nang ana santri mono wong ana santri,
  • Santri brai mono wong santri brai,
  • Ora brai kok wedak pupur,
  • Ya Nabi Rasulullah,
  •  
  • Ora brai kowe kok nganggo sampur,
  • Ya kaningaya iku kawruhana,
  • Wong gesang mono neng alam Donya,
  • Ya  nang ono mono iki malaikat,
  • Malaikat mono iku mustaqim,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Tengah wengi mono andum rejeki,
  • Iku mono rak ya iku mono,
  • Sak sirah ngratani sejagat tiga,
  • Ya Nabi Rasulullah.
  •  
  • Nang ana kyai mono kyai siji,
  • Ya kekah mono wongbeleh sapi,
  • Tandure buyar mono iku buyar,
  • Ya mbok nyai mono iku ngrasani,
  • Kok kaningaya ngono bapak kyai,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad ya Rasulullah.
  •  
  • Sapi siji enggo kekah ngakoni,
  • Dienggo tani kesel nek ngitung bathi,
  • Dienggo dagang kesel nek ngitung bathi,
  • Ya Nabi Rasulullah.
  •  
  • Nandur jagung kesel ngombyoki,
  • Nandur pari kesel naleni,
  • Kaningaya kowe bapak kyai,
  • Kok kaningaya bapak kyai,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad ya Rasulullah.
  •  
  • Ora kaya saure bapak kyai,
  • Ndang tobat kowe mbok nyai,
  • Wong mbeleh sapi gen ndang mbeleh sapi,
  • Ya Nabi Rasulullah.
  •  
  • Ora kena kowe ngerasani,
  • Kudu iklas kowe sak jerone ati,
  • Nek ora iklas kowe sak jeroni ati,
  • Kowe nek mati ditunggangi sapi,
  • Ya Rasulullah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Nek kowe iklas sak jeroning ati,
  • Ya nek mati mbesuk nunggang sapi,
  • Eling-elinga kowe mbok nyai,
  • Ya Nabi Rasulullah.
  •  
  • Mung semono iku ya kandhane,
  • Nyai kentrung, nyai kentrung,
  • Ya iku kandhane nyai kentrung,
  • Mung semene iki wae,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Shollu salam alaikum salam.
  •  
  • Tembang Kawitan

  • Namun supe wiwitane,
  • Kaya ngapa marang gesange,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Kaya maring gesange,
  • Kothak tirak mas pangiran,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Kothak tirak mas pangiran,
  • Selaka ginawe njala,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Eman temen yen mamong raga,
  • Gak weruh agama lima,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah,
  •  
  • Pancare patang perkara,
  • Dumunung neng jiwa rada,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Wajib dulur kang ulatana,
  • Uwal awal uwal akhir,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Awal saiki akhir nbesuk,
  • Tumiba har taliwange,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Lamun pedhot pelunture,
  • Aja sembung taline dawa,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Sembungo sabar dirana,
  • Drana iku sekikine,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Mesthi ditandur neng alam Donya,
  • Ana lara, ana lara,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Tambanana sing padha lara,
  • Sinaua wengi bu pejah,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Sak lebet-lebet wong gesang,
  • Kaya ngapa panganggone,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Lamun sira durung mangerti,
  • Nang kebat lunga ngaji,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Menyang kutha Ponorogo,
  • Jroning kutha Ponorogo,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Ana tulis tanpa papan,
  • Ana papan tanpa tulis,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Kitab agung kang sejati,
  • Kagungane Hyang Maha Suci,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Lamun sira lunga ngaji,
  • Aja sangu donga rejeki,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Ora kena mbesuk yen mati,
  • Lamun bisa wong neng dunya,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Sangu dzikir lan puji,
  • Nang disambi sahadat lan sholat,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Sahadat premesu ragane dhewe,
  • Dene sholat karengga dene klimahe,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Zakat fitrah lakanana,
  • Dedana tambingpun margi,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Anatengah margi,
  • Duduh dalan wong kesasar,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Paringa wot wong sing nyebrang,
  • Paringan teken wong kaluyon,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Paringa kudhung wong kudanan,
  • Paringa madhang wong kaluwen,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Mbenjing tembe wahyu tuwa,
  • Yen manthuk maring jamane,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Katrima maring lakune,
  • Dhumateng baitullahe,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Ancur kaca pasemone,
  • Ancure kaca benggala,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Aja ngilokacane amba,
  • Ngiloa ragane dhewe,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Ampun diilo ampun dirasa,
  • Yen teng ndonya mampir sedela,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Ijih suwe wong neng neraka,
  • Aja ngelakoni barang ala,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Tebu wuluh kerep rose,
  • Tinandur siti padusan,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Aja enak lengak-lengak,
  • Kinasihan panagih mbesuk,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Mbenjing napa dulur kula,
  • Lha yen ngunungilangi raga,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  •  
  • Aja ilang kabecikane,
  • Ilange kaluputane,
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Ya Muhammad Ya Rasulullah.
  • Ya Laila ala Hailallah,
  • Shollu salam alaikum salam.
  •  
  •  
  • Penutup

 Bismillahirrohmanirrohim.............................

Gelang Alit, Nungging Driji (kita orang kecil), Ojo Lali Nek Momong Rogo (kita harus bersyukur dari Tuhan), Tan Lalio Sabar Durono (jangan lupa dengan kesabaran), Drono Idro Kang Ulatono (kita jangan melihat atas terus tapi bersyukur dengan apa yang diberikan Tuhan kepada kita)

Bagikan artikel ini

Apakah konten ini membantu?